De kerncentrales in Doel en Tihange zijn 40 jaar geleden gebouwd en waren toentertijd ontworpen voor een levensduur van 30 jaar. De centrales zijn gebouwd met de kennis die voorhanden was in de jaren ’70. Uiteraard is in de loop van de tijd wel van alles vernieuwd, maar het ontwerp is en blijft hetzelfde. En dat ontwerp is fundamenteel onveilig. De kerncentrales in België hebben zeven tweede-generatie reactoren. Dit type werd tot eind jaren 90 gebouwd. Er zijn vandaag de dag ontwerpen beschikbaar die veel veiliger zijn. In centrales die worden gebouwd conform de hedendaagse ontwerpen kunnen namelijk, in tegenstelling tot bij de tweede-generatie reactoren, geen oncontroleerbare kettingreacties ontstaan als om de één of andere reden de koeling wegvalt.
De vier reactoren in Doel leveren een gezamenlijk maximum van 2.911 MW per jaar, hetgeen neerkomt op 23 miljard kWh per jaar. Dit is 25-30% van de Belgische elektriciteitsbehoefte per jaar. Tihange heeft drie reactoren met een totaal vermogen van 3.024 MW, 23 miljard kWh, te weten 25% van de jaarlijkse elektriciteitsbehoefte. Ruim de helft van België draait dus op deze zeven reactoren, op twee locaties. Deze afhankelijkheid geeft aan waarom de Belgen nog steeds geen afscheid genomen hebben van deze overjarige centrales.
Problemen
Dat de Belgische centrales niet in de top-25% van meest veilige kerncentrales vallen, dat wisten we al. Maar het is nog veel erger dan veel mensen denken. In de afgelopen tien jaar zijn er zo’n 100 noodstops (SCRAM’s) gemaakt. Het kost de Belgische overheid ook nog eens veel: alleen al de afwikkeling van de sabotage van Doel 4 heeft al zo’n 200 miljoen euro gekost.
Mooi weer show
Minister Schultz beweert dat de centrale in Doel veilig is. Het kan haar mening zijn, maar ze poneert het als een objectief feit. Ze zegt immers niet “ik vind deze centrale veilig”, maar ze gebruikt de woorden “Doel is veilig“. En dat is met een tweede generatie reactor per definitie onmogelijk. Bij deze antieke ontwerpen kun je 4-dubbele veiligheidssystemen implementeren, maar er is altijd kans op een ‘cascading’ probleem, waarbij de koeling stil komt te vallen en er als gevolg daarvan een ‘meltdown’ kan plaatsvinden. Daarnaast is er altijd de kans op menselijke fouten, of nog erger, bewuste sabotage. En dat is niet theoretisch, want de dader(s) van de vorige sabotage is nooit gevonden, die loopt/lopen er dus mogelijk nog gewoon rond.
Transitie
Iedereen is het er over eens dat deze centrales dicht moeten, alleen men is het niet eens over het tijdspad. Het thans afgesproken tijdspad is inmiddels voor de zoveelste keer aangepast. Telkens zijn er verlengingen van de ingebruikname. Dit zonder inspraak van belanghebbenden.
Zou België niet alle moeite en kosten moeten spenderen aan een snellere overstap op duurzame energie? Denemarken doet dit al, dus het kan. Ook onze eigen minister Kamp heeft nu een duidelijk grens getrokken; 2050 is einde verhaal voor fossiele energie. Daar horen wat mij betreft ook al die antieke nucleaire installaties bij. In de tussentijd kan Gilze en Rijen een steentje bijdragen om zich aan te sluiten bij de juridische stappen die Maastricht en Aachen nu al ondernemen, om de Belgen wakker te schudden; het kan zo niet langer, want het gaat een keer echt goed mis. En wij zitten daar maar 50km vanaf.